La Palanca n° 5
       
Editò      
 
Adishatz, aquiu aquera cincau Palanca de qui mes que jàmes e's vòu lo ligam enter los aimadors, cada un a la sua mòda, de las culturas deu monde. Que volem servir e illustrar çò qu'òm pòt aperar ua faiçon d'èster, un anar. Entà mes d'umanitat, en pr'amor qu'avem la possibilitat de perseguir de portar ua alternativa, que perpausan ací reflexions, desbats, legeduras : tostemps donc lo chepic d'anar e escambiar dab lo vesin.
N'esitatz pas a nos hèr parvénguer las vòstas arremarcas e articles. Bona legedura !
       
Rubrica occitana dens la Navèra Republica  
 

Après l'encontre deu 23-04-99 dab lo cap-redactor S. Toulouze. Seguida de l'amasada a l'ECLA a on èran presents Monica Dupuy, Dofia Manzato, J.P. Ferré, Miquèu Pujol e F. Bernissan lo 16-06-99.
Aquiu on n'èm lo 19-09-99 après l'acamp entre lo S. Toulouze, M. Dantin, A. Larrouy Maumus e F. Bernissan deu 25-09-99 e lo darrèr en data deu 10 de seteme.
Que cajem d'avis de hèr paréisher a la frequença de qui volem 1 article d'un maximum de 90 linhas o 800 mots (après lo monde ne legueishen pas). Entà aquò hèr qu'estimam mélhor passar per un correspondent o ligaire. Ací l'IEO que's perpausa d'entinoar.
Que s'engatjam a non her "revisionisme".
La tòca qu'ei de hèr vàler la cultura e l'actualitat nostas en hèr participar un maximum d'escridors.
La N.R. qu'enviarà tostemps lo sués jornalistas entà cobrir los esveniments màgers. Donc ne nos substituim pas au loé trabalh de qui podem completar.
Au nivèu de la mesa en paja, tot qu'ei possible : dessenhs, fotòs, grafismes dab ua color. Que podem presentar la rubrica nosta dab un títol a definir, un logò... Que nos i cau pensar, peu moment las perpausicions que son "la reviscolada" e "A tu de'n parlar".
Per rapòrt au jornau La Despacha que nos en podem apressar mès aqueth lornau n'a pas ua vocacion d'aquera...
Au nivèu financier, qu'existeish ua grasilha de 5 pagaments possibles per article. Que nos podem inserir aquiu deguens. Per contra non pòt pas èster question de finançar directament un emplegat quin que sia.
Enfin lo S. Toulouze que nos hè part de la possibilitat per las escòlas en occitan de presentar en ua paja plea los loés trabalhs.
[F.B.]
       
Lenga nosta, paisans e campestre  
 
Que n'i de qui cresen uei-lo-dia enqüera que la lenga qui volem sauvar deu desbromb n'ei pas que un lengatge entà las bèstias, un parladís inadaptat a la comunicacion modèrna.
Se podem har lo constat que son los ruraus e sustot los paisans qui l'emplegan lo mes sovent, avem a considrar que hens çò aperat "Occitania" lo monde sancèr comunicava hens totas classas e circonstàncias dab çò de qui consideram com patoés.
Se cresem lo Larousse que ditz "Patois : parler propre à une région délimitée, à l'intérieur d'un dialecte". Espiam adara a "Dialecte : variété régionale d'une langue".
Alavetz, lo paisan de qui sòi ne vòu pas mes prosejar sus aqueras galimacias.
Au contra, çò qui pòdi assegurar aus de qui at voleràn enténer ei que parlar la lenga deus ajòus nostes, çò qui non hèi que despuish que quauques annadas, m'atraça un plaser mes qu'agradiu. Çò que voi assegurar tanben ei que n'ei debutat d'escríver vertaderament dab gòi que en tot aprénguer la grafia de la lenga aimada.
Sabi plan que ne son pas consideracions scientificas, a supausar totun que los plasers sian rasonablament analisabladers.
Lhèu diseràn quauques uns, lo plaser arzquiós aqueste venguerà de l'estacament viscerau de l'estat de paisan a l'environament rurau noste : la lenga d'òc de qui s'i ei estangada despuish sègles e sègles viu en osmòsa quasi perfèita dab lo campestre. Arren de faus hens aquera remarca mes consideram que fòrça monde "exilats" deguens las vilas o per mestièrs luenhecs de un environament favorable son en cèrcas de ligams culturaus de qui'us permeterén d'arretrobar arradics.
E lhèu l'aprenissatge de la lenga "naturau" poderé estar la clau de qui poderé revelar hens cada identitat lo tresaur genetic esconut de qui drom ençò de tot uman.
Serà ací çò qui esperam entàus leguidors de la rubrica "A tu de'n parlar".
Mercès a la Navèra Republica de qui nos permet l'experient e a la màger part deus actors despartamentaus de cultura occitana qui se'n entenen entà vos har partatjar las loas jòias au briu deus articles.
M. de Camabraca
       
Rendut compte deu FORUM de l'IEO  
 
Que's tengó los 17 e 18 de julhet en Val d'Aran a on estóm hèra plan recebut. Que cau díder qu'aciu l'IEO qu'a ua plaça de tot prumèr plan. En efèit quan devengó l'Aranés lenga oficiau, las autoritats espanhòlas que's virèn cap a l'IEO entà s'assabentar de la grafia occitana a méter en plaça.
Que i èran presentas un cinquantenat de personas dont monde de las vaths occitanas d'Italia. Om pòt donc pensar qu'ei un bon utís l'IEO entà s'aubrir a l'Occitania tota.
Quauques chifras: qu'èm 1200 sòcis despartits en un trentenat de seccions.
Que's pausam la question deu ròtle de l'IEO. Qu'avem d'èster un organe de reflexion e tot prumèr de las nostas motivacions meslèu qu'acontentar-se de her sonque activisme a l'entorn de la trasmission de la lenga.Que hèm lo constat que l'IEO nacionau n'a pas nada existença. Totun lo monde qu'an consciença que hè nacèra. Qu'enregistram alavetz la volentat de'u her fonccionar.
J.Taupiac que pensa que l'Euròpa que pòt èster un interlocutor privilegiat. Tàd aquò que cau un IEO eficaç. Que podem dejà començar per espiar e prénguer en compte tot çò qui's hè de plan aus nostes entorns. Qu'avem tanben de comunicar çò qui hèm.
La idea d'anar cap a la professionalisacion qu'ei desvelopada. Que poderem utilizar las competenças occitanas e la moneda de qui podem avéder sus comptes entà crear un hons de garantida a fin d'aidar a apità's enterpresas. Aquò que's hè dejà aulhors.
A notar tanben lo danger que pòt arrepresentar lo partit deu F.N en Provença de qui 's vòu apressar de daubuns moviments occitans. L'IEO qu'a de prénguer au mes viste ua posicion de demarcacion clara.
Tots aqueths elements e plan d'autes que seràn desbatuts au parat de l'Assemblada Generau prevista a Marsilha en noveme.
[F.B]